deutsch englisch spanisch französisch italienisch
Part of Tabula Peutingeriana - Rome

Tabula Peutingeriana – Single display of hits

Toponym TP (renewed):

Zephyrio

Name (modern):

Mersin

Image:
To the image detail
Toponym before XIII     Soloe     
Toponym following X     Mallo     
Alternative Image ---
Image (Barrington)
Area:

Asia Minor

Toponym Type:

Toponym, no Symbol

Grid square:

9B3 / 9B4

Toponym Color:

black

Vignette Type :

---

Itinerary:

 

Alternative Name (Lexica):

 

Name A (RE):

Zephyrion I2b

Name B (Barrington Atlas):

Zephyrion (66 F3)

Name C (TIR/TIB/others):

Zephyrion (TIB 5, 464f)

Name D (Miller):

Zephyrio

Name E (Levi):

 

Name F (Ravennate):

Zephirion (p. 27,43; p. 90,38)

Name G (Ptolemy):

Ζεφύριον (5,8,4)

Plinius:

 

Strabo:

 

Dating from Toponym on TP:

Classic (5th/4th century BC)

Argument for Dating:

Datierung: Literar. belegt seit Ps.-Skyl.

Commentary on the Toponym:

Antike Belege:
- Ζεφύριον, vereinzelt belegt seit Ps.-Skyl. 102,1 Σόλοι πόλις Ἑλληνίς, Ζεφύριον πόλις, ποταμὸς Πύραμος καὶ πόλις Μαλλός, z. B. Diod. 18,62,1 Πτολεμαῖος … πλεύσας εἰς Ζεφύριον τῆς Κιλικίας; Strabo 14,5,9 Εἶτα Ζεφύριον ὁμώνυμον τῷ πρὸς Καλκάδνῳ· εἶτ´ Ἀγχιάλη (zu Kilikia); Ptol. 5,8,4; Stadiasmus maris magni 169f χωρίον; Hierokl. synekd. 704,9 (zur Kilikia I); Steph. Byz. Ζεφύριον· … καὶ πόλις Κιλικίας. τὸ ἐθνικὸν Ζεφυριώτης.
- Zephyrium Liv. 33,20,4 Coracesium eo tempore Antiochus operibus oppugnabat, Zephyrio et Solis et Aphrodisiade et Coryco et, superato Anemurio; Plin. nat. 5,91 Tyros, Zephyrium, Anchiale (zu Cilicia)

Späte Graphie:
- Zephirion Rav 2,16 p. 27,43 Tharsus – Tauri – Ponplopolis – Zephirion – Cygnos - Solde; 5,8 p. 90,38 Mallion – Cygnos – Zephirion – Solde - Chorichos – Seleucia; Guido 95 Mallion – Cygnos – Zephirion – Solde – Curicus – Seleucia.

Beiname Hadrianopolis auf Münzen seit Hadrian (s. Levante 1988, 135f)

Ort auf einer Landzunge in der Kilikia Pedias; auch auf der TP in Cilicia (roter Schriftzug oberhalb) eingezeichnet.
Der Yumuktepe nördl. von Zephyrio zeigt Siedlungsspuren seit dem Neolithicum bis ins Mittelalter (Überblick bei Palumbi/Caneva 2019).
In der Hethiterzeit vielleicht unter dem Namen Qedi (s. Sayar 2013, 175).
Ärchäolog. Funde auch aus myken. Zeit (s. Gough, PECS).
Im 5./4. Jh. v. Chr. wird Zephyrion noch als Polis bezeichnet (Ps.-Skyl. 102, so auch bei Steph. Byz.), im Stadiasmus (3. Jh. n. Chr.) als Kleinstadt.
In hellenist. Zeit offenbar unter wechselnder Herrschaft, von den Seleukiden zu den Ptolemäern und wieder zurück (Diod. 18,62,1; Liv. 33,20,4).
Eine kurze semi-autonome Phase endete unter Pompeius (s. Gough, PECS).
Der Beiname Hadrianopolis resultiert wahrscheinlich aus einem der Besuche des Kaisers in Cilicia (s. Levante 1988, 134).
260 n. Chr. vom Sasanidenkönig Sapur I. erobert (Res gestae divi Saporis 28).
Bistum in der Kilikia I (Metropolis Tarsos); der erste belegte Bischof, Aerius, nahm 381 am Konzil von Konstantinopel teil (Mansi III 569 C; XI 997 C). Der Hl. Dulas erlitt unter Diokletian das Martyrium (AASS Jun. II 1042-1048; s. TIB 464 mit weiteren Belegen; zum frühen Christentum in Zephyrion s. auch Özyildirim/Yilmaz 2017).
Antike Reste, z. B. Mauern, Säulen, Kapitelle, Marmorplastik (s. TIB 464f mit älterer Lit., neuere Ergebnisse bei Durukan 2015).


Münzen: Levante 1988.

Meilenangabe nach Mallo: X (10);
die Distanzangabe reicht bis Cygnos, das bei Rav und Guido unmittelbar nach bzw. vor Zephirion genannt wird (s. ItMiller 760) und auf der TP offenbar ausgelassen wurde, wohl aus Platzgründen.





Miller, Itineraria, Sp. 759:
Zephyrio, Zephyrion (Ra), Zephirion (am Meere — Ra, Gu, Ζεϕύριον (Scyl, Stad, Liv, Hl); cf. Vorgebirge Zephyrion(St), s. o.; j. Mersin.

References:

Durukan, M./Durukan, E.: Mersin´den Tarsus´a Kilikia Kıyılarındaki Kayıp Kentler (Zephyrion, Ingira, Aulai, Ankhiale, Kyinda-Kundi, Sizzu) = Verlorene Städte an der Küste Kilikiens von Mersin bis Tarsus, Istanbul 2015, 13-46.
Gough, M.: Zephyrion, in: . Stillwell, Richard/MacDonald, William L./McAlister, Marian Holland (Hgg.): The Princeton encyclopedia of classical sites = PECS, Princeton, N. J. 1976, http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0006%3Aentry%3Dzephyrion.
Hild, Friedrich: Zephyrion 6, in: Kaletsch, Hans, Sonnabend, Holger, Senff, Reinhard, Lombardo, Mario, Hild, Friedrich, Marek, Christian, Olshausen, Eckart and von Bredow, Iris, “Zephyrion”, in: Der Neue Pauly, Herausgegeben von: Hubert Cancik,, Helmuth Schneider (Antike), Manfred Landfester (Rezeptions- und Wissenschaftsgeschichte). Consulted online on 23 March 2022
First published online: 2006

Keen, A. G./Fischer-Hansen, T.: Zephyrion, in: Hansen, Mogens Herman/Nielsen, Thomas Heine: An inventory of archaic and classical poleis, Oxford 2004, 1214.

Levante, E.: The coinage of Zephyrion in Cilicia, The Numismatic Chronicle 148 (1988), 134-141.

Miller, Itineraria, Sp. 759.

Özdem, F. (Hg.): Sırtı Dağ, Yüzü Deniz, Mersin, Mersin 2004.

Özyildirim, Murat/Yilmaz, Muzaffer: Erken Hıristiyanlık Döneminde Zephyrion/Zephyrium = Zephyrion/Zephyrium in Early Christian Period, Seleucia 7 (2017), 225-234.

Palumbi, G./Caneva, I.: The Chalcolithic at Mersin-Yumuktepe: level XVI reconsidered, İstanbul 2019.

Sayar, Mustafa H.: Historical geography, ancient cities and harbours in Cilicia Tracheia and in Cilicia Pedias, in: Bru, H./Labarre, G. (Hgg.): L´Anatolie des peuples, des cités et des cultures (IIe millénaire av. J.-C. – Ve siècle ap. J.-C.). Colloque international de Besançon - 26-27 novembre 2010. Volume I. Autour d´un projet d´atlas historique et archéologique de l´Asie Mineure. Méthodologie et prospective (= ISTA 1277), Besançon 175-181.

Treidler, H.: Zephyrion I 2b, RE II 10,1 (1972), 227f.

Yılmaz, M.: Zephyrion (Mersin), Lisans Tezi, Mersin 2016.

   [Standard-Literatur-Liste im PDF-Format]

Last Update:

18.12.2022 11:19


Cite this page:
https://www1.ku.de/ggf/ag/tabula_peutingeriana/trefferanzeige_en.php?id=1483 [last accessed on September 27, 2024]

Edition Information Privacy Statement